Radioactief afval ontstaat bij verschillende activiteiten. Zo ontstaat het bijvoorbeeld bij het opwekken van energie in kernreactoren, maar ook bij de tandarts en in ziekenhuizen. Dit radioactieve afval geeft straling af en kan grote gezondheidsklachten veroorzaken als je hiermee in contact komt. Radioactief afval stopt nooit helemaal met stralen. Het is wel zo dat het na een bepaalde tijd niet meer schadelijk is. Soms is dit na enkele maanden, maar het kan ook duizenden jaren duren. De opslag en het beheer van radioactief afval moet daarom aan strenge regels voldoen, want het is belangrijk dat mensen en het milieu worden beschermd tegen de eventuele risico’s van radioactief afval, vooral zolang de straling schadelijk is.
Wat is radioactief afval?
Radioactief afval is radioactief materiaal dat (vooralsnog) niet meer te gebruiken is. Dit afval ontstaat bij veel verschillende sectoren. Bijvoorbeeld bij het gebruik van straling in ziekenhuizen, het winnen van olie en gas, en het produceren van kernenergie. Er zijn verschillende soorten radioactief afval:
- Laag- en middelradioactief afval (LMRA): Dit afval straalt weinig. Hoe lang dit afval straalt kan sterk variëren van enkele maanden tot vele jaren. Dit soort afval komt veruit het meeste voor.
- Hoog radioactief afval (HRA): Dit afval komt vooral uit kerncentrales, zoals verbruikte splijtstof (de brandstof in een kerncentrale). Dit afval komt in kleine volumes voor, maar straalt veel harder en kan duizenden jaren gevaarlijk zijn.
Omdat hoogradioactief afval gevaarlijker is, gelden er strenge regels voor het vervoeren en opslaan ervan. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is verantwoordelijk voor het beleid en de wet- en regelgeving over het radioactief afval. De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) houdt onafhankelijk toezicht op organisaties die te maken hebben met radioactiviteit.
Wat doen we met (hoog)radioactief afval?
Al het radioactief dat wordt aangemerkt als laag-, middel-of hoogradioactief afval, wordt opgeslagen in Zeeland bij de Centrale Organisatie voor Radioactief Afval (COVRA).
Hoe werkt dat?
- De afvalproducent meldt het afval aan bij COVRA;
- COVRA haalt het afval op;
- Het afval wordt zorgvuldig verpakt en opgeslagen, afhankelijk van de radioactiviteit zitten hier verschilende eisen aan. Op de website van COVRA is te zien hoe dit wordt gedaan.
Op dit moment wordt al het afval bovengronds opgeslagen. De straling wordt goed tegengehouden, zodat het geen gevaar vormt voor mensen of de natuur. In de toekomst moet er een definitieve oplossing komen. Hier wordt nu naartoe gewerkt.
Eindberging: een veilige plek voor radioactief afval
Bij COVRA kan het radioactief afval de komende honderd jaar veilig worden opgeslagen. Maar er is ook een oplossing nodig voor de lange termijn: een definitieve eindberging.
- Bij eindberging wordt het afval definitief opgeslagen. Op welke manier en waar wordt in de komende jaren gezamenlijk onderzocht. In een eindberging blijft het afval veilig en stabiel, zelfs als het nog duizenden jaren straalt.
- Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zoekt hiervoor naar een goede oplossing. Er wordt gekeken naar zowel een Nederlandse opslag als naar internationale samenwerking.
Omdat de overheid nieuwe kerncentrales wil bouwen, is er eerder een besluit nodig voor een definitieve eindberging. De overheid wil dit zorgvuldig doen. Dit wordt stap voor stap gedaan, samen met de samenleving.
Een voorbeeld van een ondergrondse berging. Door het afval in te sluiten, te isoleren en diep weg te stoppen, vormt het geen gevaar voor de omgeving.
Nationaal Programma Radioactief Afval.
Elke lidstaat van de Europese Unie moet elke tien jaar een Nationaal Programma Radioactief Afval (NPRA) maken. In dit programma staat hoe Nederland nu en in de toekomst omgaat met radioactief afval en verbruikte splijtstoffen. Op de website www.platformparticipatie.nl/NPRA leest u meer over de procedure rondom het nationaal programma.
Het Nederlandse beleid voor radioactief afval is gebaseerd op vier uitgangspunten:
- Zo min mogelijk radioactief afval produceren;
- Veilig beheer van radioactief afval, nu en in de toekomst;
- Geen onredelijke lasten op de schouders van latere generaties;
- De veroorzakers van radioactief afval dragen de kosten van het beheer ervan.